Burzliwa historia najważniejszego piłkarskiego pucharu

Każdy piłkarski kibic wie, jak wygląda Puchar Świata FIFA. 36,5 centymetrów, 6,175 kilograma złotego piękna. Nie jest to jednak oryginalny puchar za zdobycie Mistrzostwa Świata. Aktualna wersja ma niecałe 50 lat, niewiele jak na blisko 100-letnią historię piłkarskich mundiali. Co się stało z poprzednim trofeum – Złotą Nike?

Puchar Świata FIFA tak przeniknął do świata popkultury, że jest traktowany jak prawdziwe dzieło sztuki. Objeżdża świat, przyciąga tłumy obserwatorów, jest pożądany przez miliony. Blisko stuletnia historia mundiali posiadała jednak dwa puchary. Obecna wersja zadebiutowała w 1974 roku i została stworzona przez firmę Bertoni, Milano w okolicach Mediolanu. Poprzednia zaś była wręczana w latach 1930-1970 i nazywała się Złotą Nike lub Pucharem Jules Rimet – na cześć prezydenta FIFY, który w 1929 zdecydował się na przeprowadzenie pierwszych mistrzostw świata.

Historia Złotej Nike nadaje się na scenariusz filmu sensacyjnego. Puchar został zrobiony przez francuskiego rzeźbiarza Abela Lafleura. Przedstawiał grecką boginię zwycięstwa – Nike. Ważył 3,8 kilograma, mierzył 35 centymetrów i był pokryty złotem. Na pierwszy mundial popłynął liniowcem Conte Verde, razem z delegaturą FIFA, a także reprezentacjami Francji, Rumunii i Belgii.

Niecałe 10 lat po pierwszym turnieju wybuchła II Wojna Światowa. W tych czasach mundialu nie rozgrywano, a pucharem zaopiekował się Ottorino Barassi – wiceprezydent FIFA. Włoch martwił się przede wszystkim grabieżą Złotej Nike przez nazistów, więc zabrał statuetkę z muzeum w Rzymie i ukrył ją w pudełku po butach pod swoim łóżkiem. Dzięki temu puchar przetrwał i po wojnie mógł znowu być najważniejszym elementem światowego czempionatu.

Pies, muzeum i „Polak”

Co nie zrobili naziści, zrobili… zwyczajni złodzieje. W 1966 roku puchar skradziono z wystawy w Westminster Central Hall. Złota Nike znajdowała się tam z okazji zbliżających się mistrzostw świata, a do turnieju pozostawało zaledwie cztery miesiące. Odzyskanie pucharu nie było łatwe, a złodziej przedstawiający się jako „Jackson” zażądał okupu w wysokości 15 tysięcy funtów. Gdy policja złapała „Jacksona”, ten próbował zrzucić winę na osobę przedstawiającą się jako „Polak”. Pucharu nadal jednak nie było.

Sytuację uratował legendarny już pies Pickles. Odnalazł Złotą Nike owiniętą starym papierem pod żywopłotem przed domem swojego właściciela – Davida Corbetta. Anglik mimo, że zwrócił puchar na policję, przez chwilę sam stał się głównym podejrzanym. Ostatecznie prawdziwego złodzieja pucharu poznaliśmy dopiero w 2018 roku, kiedy to dziennikarz śledczy Tom Pettifor zidentyfikował złodzieja jako Sidneya Cugullere. Sam Pickles i Corbett na krótko stali się celebrytami. Pies wystąpił w kilku filmach i pojawiał się w telewizji, a jego właściciel zjadł kolację z mistrzowską reprezentacją oraz otrzymał 6000 funtów nagrody.

Do trzech razy sztuka

Za pierwszym razem puchar był dobrze ukryty. Za drugim został znaleziony przez psa. Złota Nike przetrwała II Wojnę Światową, ale nie przetrwała długotrwałego pobytu w Brazylii. Puchar bowiem w 1970 roku trafił na stałe do Kraju Kawy, w nagrodę za trzykrotne wygranie mundialu przez brazylijską reprezentację. W 1983 przepadł jak kamień w wodę.

W przeciwieństwie do angielskiej kradzieży, tym razem prawdziwych złodziei szybko namierzono. Gorzej poszło ze znalezieniem zaginionego przedmiotu. Początkowo twierdzono, że Złotą Nike przetopiono na sztabki złota przez Argentyńczyka Juana Carlosa Hernandeza. Śledztwo jednak zaprzeczyło takiemu scenariuszowi, zaś samo trofeum nie było wykonane z litego złota. Oznacza to, że nie można byłoby go przetopić na sztabki, a ponadto puchar byłby wart znacznie więcej w nienaruszonej formie. Ostatecznie brazylijska federacja wykonała w 1984 replikę, która do dzisiaj zastępuje zaginione, oryginalne trofeum piłkarskich mistrzostw świata.